Filozofia przypadku jest ogólną teorią wszystkiego, książką, która rozpoczyna się rozważaniami na temat literatury i jej wartościowania, a kończy rozległą refleksją nad całym światem jako domeną procesów niezdeterminowanych - czy to będą zjawiska fizyki, czy biologii, kosmologii, czy historii kultury, jak to określił Jan Błoński. Przypadek jest u Lema czynnikiem warunkującym ewolucję biologiczną czy kulturową kreatywność i zmianę, ale zarazem autor książki dostrzega wszystkie ambiwalencje, jakie się w związku z jego działaniem ujawniają. Widać w Filozofii przypadku niezwykłą indywidualność intelektu Lema, który wychodząc od szczegółu, potrafi objąć scalającą refleksją całość dostępnego świata